Doğum Tarihi : 1 Nisan 1937, Adana
Ölüm Tarihi : 9 Eylül 1984, Paris
Yılmaz Pütün (Çirkin Kral),
Avrupa'da Türk Sineması deyince Uzun süre akla ilk ve ne yazık ki tek isim olarak gelen Yılmaz
Güney, ilk, orta ve lise eğitimini Adana'da tamamladı. Simit satmaktan Pamuk toplamaya kadar
türlü işte çalışarak Emek kavramıyla Küçük yaşta yakından tanıştı.
İktisat Fakültesi'nde okudu. Burada okurken çeşitli dergilere öyküler yazdı. 1958'de Atıf Yılmaz'ın
"Bu Vatanın Çocukları" filminde senaryo çalışmalarına katıldı, yönetmen
yardımcılığı ve oyunculuk yaparak sinemaya girdi. 1961-63 yılları arasında fikir suçundan mahkum
oldu. 1963-70 yılları arasında önce Küçük şirketlerin iddiasız filmlerinde başrol
oynadı, senaryolar yazdı.
At Avrat Silah'la yönetmenliğe başladı 1966. 1970'lere gelindiğinde özellikle
Anadolu seyircisinin büyük beğenisini kazanmış ve "Çirkin Kral" adıyla anılır
olmuştu. "Umut", "Arkadaş" gibi filmleriyle bu dönemde de başarısını
sürdürdü. "Endişe"yi çekerken cinayet suçuyla tutuklandı ve 18 yıl hapse
mahkum oldu. Hapiste olduğu süre içinde Zeki Ökten'in yönettiği "Sürü"
ve "Düşman", Erden Kıral'ın başlayıp Şerif Gören'in tamamladığı
"Yol" filmlerinin senaryolarını yazdı.
Daha sonra hapisten kaçarak Fransa'da yaşamaya başladı. Son olarak aşırı karamsar,
Sert, katı bir film olarak eleştirilen "Duvar"ı çekti.
1937'de Adana'da Doğan Yılmaz Pütün, lise yıllarında, bisikletiyle sinemadan
sinemaya on altı milimetrelik film bobinleri taşıyarak sinemaya ilk adımını atar.
Sinemaya daha yakın olabilmek için Ankara Üniversitesi hukuk Fakültesini bırakır ve
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne yazılır.
"Sinemayla karşılaşmam 13 yaşındayken oldu. Kavgalı dövüşlü filmlerin gösterildiği
fukara sinemalarına gidiyorduk. Kendimizi daha rahat hissediyorduk bu sinemalarda. Mesela
bir Galatasaray Sineması vardı, çok güzeldi. Önünden geçer bakardık ama çok lükstü
gitmeye korkardık. İstesek parasını verip girebilirdik. Ama ne kıyafetimizi nede yapımızı
Uygun görmezdik o sinemaya"
Bu arada, Adana'da pursantaj memurluğunu yaptığı Dar film'in İstanbul bürosunda çalışmaya
başlar. Atıf Yılmaz'la tanışır ve onun asistanlığını yapmaya başlar.
Önüç dergisinde 1956 yılında yayınlanan Üç Bilinmeyenli Eşitsizlik Sistemleri adlı
öyküsünde komünizm propagandası yaptığı için, 1961 yılında 18 ay hapis ve 8 ay
Konya'ya sürgün cezası verilir.
Öyküden ceza almasına neden olan paragraf:
"İğrenerek baktı -iyice iğrenememişti-.Yüzü daha bir buruştu. Yapmacıklı
bir sinirle "Siz böylesiniz işte" dedi."En iyiniz bile böyle. Kendi çıkarlarınız
için neler yapmazsınız.İşçiymiş.Basit bir işçiymiş-seyircilerin durumlarını da
görmek istiyordu-ben bir işçiyim. Beni basit görmezsin değil mi?İşine yararım.
Keyfini getiririm; doğru değil mi söylediklerim-söyledikleri doğruydu. Birinci şahıs
doğru demiyordu-. Ah domuzlar sizi. Bir gün hepinizin topunuzu attıracaklar ya; dur
bakalım ne zaman."
İlk kez hapse giren Yılmaz Güney, hayatının muhakemesini yapar, kendini yeniler ve düşünsel
yapısını geliştirir. Kendisine bir misyon biçer, bunu nasıl gerçekleştireceğinin
hesaplarını yapar.
Hapishaneden çıktıktan sonra zor günler geçiren Yılmaz Güney'in daha sonra rol aldığı
film sayısı artmaya başlar. 1964'te rol aldığı 10 Korkusuz Adam filminde hiç konuşmayan,
sürekli arka cebinde taşıdığı konyağı içen bir ayyaşı canlandırır. Bu rol,
filmde fazla bir önem taşımadığı halde, Yılmaz Güney'in göründüğü sahnelerde
sinema salonları inler. Böylece Yılmaz Güney bir mitos haline gelmeye başlar ve
senarist ve oyuncu olarak birçok filmde görev alır.
Ben, oyuncu olarak halkın giyiminden, davranışlarından farklı olmamaya çalışıyordum.
Zaten olamazdım ki. Ben zaten kendimi oynuyordum. Şöyle bir durum var: Yaptığım bütün
filmlerde benden bir parça vardır.
Seyit Han, Toprağın Gelini ve Hudutların Kanunu filmleriyle ilk işaretlerini veren sürecin
sonunda beklenen çıkış Umut filmi ile yaşanır. Türk sinemasında yer yerinden
oynar. Umut, Yılmaz Güney'in başyapıtlarından biridir. Ayıca Türkiye'de devrimci
sinemanın da ilk ve en iyi örneklerinden biridir. Bu filmi, Acı, Ağıt, Baba, Arkadaş
ve Endişe takip eder. 1979'da çekilen Sürü ve 1981 yılında çekilen Yol ile yurtdışında
önemli ödüller alır. Yol, Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazanır.
"Düşünmeden hiçbir insanın herhangi bir şey yapabilmesine imkan yoktur. Ben sadece düşündürmek istiyorum."
Yılmaz Güney, Aydın kimliğinin sorumluluğunu taşımış ve bedelini ödemekten kaçınmamıştır.
81 yılına kadar yaşamının büyük kısmı cezaevlerinde geçen Güney'in son dönem filmleri arasında Yol
(Altın Palmiye), Sürü ve Duvar yer alıyor. 80 İhtilali sonrasında adının ağza bile alınması yasak olan
Güney, 12 Eylül sonrasında binlerce insanın cezaevlerinde tecrit edildiği bir Türkiye'yi anlatabilmenin
en gerçekçi yolunun cezaevlerini anlatan bir filmden geçtiğini dile getiren Güney, sloganlarla bezeli
bir film yapısından uzak durabilmek için Ankara Cezaevi sübyan koğuşunda köle hayatı Süren çocukların
trajik öyküsünden yola çıkmış. 17 yıllık bir gecikmeyle Türk izleyicisine merhaba diyecek olan film 74
yılında Yumurtalık Savcısı'nı öldüren Güney'in 24 yıla mahkum olup cezaevinden yurtdışına kaçtıktan
sonra 1983'te bir hapishanede yaşananları anlattığı Duvar (Le Mur) filminden sonra 9 Eylül 1984'te
hayata gözlerini kapar.
Kaynak
kultur.gov.tr
Yönetmen Filmografisi
Duvar - 1983
Yol - 1981
Sürü - 1978
Endişe - 1974
Zavallılar - 1974
Arkadaş - 1974
Baba - 1971
Acı - 1971
Ağıt - 1971
İbret - 1971
Kaçaklar - 1971
Yarın Son Gündür - 1971
Umutsuzlar - 1971
Vurguncular - 1971
Canlı Hedef - 1970
Umut - 1970
Yedi Belalılar - 1970
Piyade Osman - 1970
Aç Kurtlar - 1969
Bir Çirkin Adam - 1969
Seyyit Han - 1968
Pire Nuri - 1968
Toprağın Gelini - 1968
Bana Kurşun İşlemez - 1967
Benim Adım Kerim - 1967
At Avrat Silah - 1966
Senarist Filmografisi
Duvar - 1983
Yol - 1981
Düşman - 1979
Sürü - 1978
İzin - 1975
Bir Gün Mutlaka - 1975
Endişe - 1974
Zavallılar - 1974
Arkadaş - 1974
Baba - 1971
Acı - 1971
Çirkin Ve Cesur - 1971
Ağıt - 1971
Yarın Son Gündür - 1971
İbret - 1971
Vurguncular - 1971
Umutsuzlar - 1971
Kaçaklar - 1971
Şeytan Kayaları - 1970
Canlı Hedef - 1970
Yedi Belalılar - 1970
Umut - 1970
Piyade Osman - 1970
İmzam Kanla Yazılır - 1970
Sevgili Muhafızım - 1970
Aç Kurtlar - 1969
Belanın Yedi Türlüsü - 1969
Bin Defa Ölürüm - 1969
Bir Çirkin Adam - 1969
Seyyit Han - 1968
Kardeşim Benim - Kargacı Halil - 1968
Toprağın Gelini - 1968
Azrail Benim - 1968
Pire Nuri - 1968
Şeytanın Oğlu - 1967
Çirkin Kral Affetmez - 1967
At Hırsızı Banuş - 1967
Bana Kurşun İşlemez - 1967
Benim Adım Kerim - 1967
Burçak Tarlası - 1966
Tilki Selim / Hedefdekiler - 1966
Aslanların Dönüşü - 1966
At Avrat Silah - 1966
Eşrefpaşalı - 1966
Hudutların Kanunu - 1966
Kovboy Ali - 1966
Yedi Dağın Aslanı - 1966
Kasımpaşalı / Korkunç Vurgun - 1965
Kasımpaşalı Recep - 1965
Gönül Kuşu - 1965
Konyakçı - 1965
Krallar Kralı - 1965
Kamalı Zeybek - 1964
Koçero - 1964
Hergün Ölmektense - 1964
Prangasız Mahkumlar - 1964
İkisi De Cesurdu - 1963
Ölüme Yalnız Gidilir - 1962
Yaban Gülü - 1961
Bu Vatanın Çocukları - 1959
Karacaoğlan'ın Kara Sevdası - 1959
Ala Geyik - 1959
Yapımcı Filmografisi
Düşman - 1979
Sürü - 1978
Bir Gün Mutlaka - 1975
İzin - 1975
Endişe - 1974
Zavallılar - 1974
Arkadaş - 1974
Ağıt - 1971
Vurguncular - 1971
İbret - 1971
Umut - 1970
Aç Kurtlar - 1969
Bir Çirkin Adam - 1969
Pire Nuri - 1968
Seyyit Han - 1968
Oyuncu Filmografisi
Adana - Paris - 1995
Yılmaz Güney: His Life, His Films - 1987 .... Kendisi
O'na Çirkin Kral Derlerdi - 1984 .... Kendisi
Chambre 666 - 1982 .... Kendisi .... Tv Dizisi
Endişe - 1974
Zavallılar - 1974 .... Abuzer
Arkadaş - 1974 .... Azem
Sahtekar - 1972 .... Bülent Akif
Baba - 1971 .... Cemal
Acı - 1971 .... Çiçek Ali
Ağıt - 1971 .... Çobanoğlu
Umutsuzlar - 1971 .... Fırat
Çirkin Ve Cesur - 1971 .... Yabancı
İbret - 1971 .... Ayyaş Doktor
Kaçaklar - 1971 .... Osman
Silah ve Namus - 1971 .... İlyas
Yarın Son Gündür - 1971 .... Kara Çocuk
Vurguncular - 1971 .... Cesi
Canlı Hedef - 1970 .... Asım Mavzer
Umut - 1970 .... Cabbar
Çifte Yürekli - 1970 .... Ali
İmzam Kanla Yazılır - 1970
Kanımın Son Damlasına Kadar - 1970 .... Ali
Onu Allah Affetsin - 1970 .... Osman
Sevgili Muhafızım - 1970 .... Mehmet Silvan
Son Kızgın Adam - 1970 .... Yılmaz
Şeytan Kayaları - 1970 .... Ali
Yedi Belalılar - 1970 .... anoş
Zeyno- 1970 .... Murat
Piyade Osman - 1970 .... Osman
Aç Kurtlar - 1969 .... Serçe Memet
Belanın Yedi Türlüsü - 1969 .... Zaza Şeyhmuz
Bin Defa Ölürüm - 1969 .... Yılmaz
Bir Çirkin Adam - 1969 .... Bino
Çifte Tabancalı Kabadayı - 1969 .... Rıfat
Güney Ölüm Saçıyor - 1969 .... Güney
Kan Su Gibi Akacak - 1969 .... Ali
Kurşunların Kanunu - 1969
Seyyit Han - 1968 .... Seyyit
Aslan Bey - 1968 .... Aslan
Azrail Benim - 1968 .... Büyük Örfi
Beyoğlu Canavarı - 1968 .... Kadir
Can Pazarı - 1968 .... İlyas
Kardeşim Benim - Kargacı Halil - 1968 .... Halil
Marmara Hasan - 1968 .... Marmara Hasan
Öldürmek Hakkımdır - 1968 .... Nazif
Pire Nuri - 1968 .... Pire Nuri
Toprağın Gelini - 1968
At Hırsızı Banuş - 1967
Balatlı Arif - 1967 .... Arif
Bana Kurşun İşlemez - 1967 .... Yadigar
Benim Adım Kerim - 1967 .... Kerim
Bomba Kemal - 1967 .... Kemal
Büyük Cellatlar - 1967 .... Şamil
Çirkin Kral Affetmez - 1967 .... Yusuf Dağcı
Eşkiya Celladı - 1967 .... Kerim / Satılmış / Durali
İnce Cumali - 1967 .... Cumali
Kızılırmak-KaraKoyun - 1967 .... Ali Haydar
Kozanoğlu - 1967 .... Kozanoğlu Hüseyin
Kuduz Recep (Aslan Arkadaşım) - 1967 .... Recep
Kurbanlık Katil - 1967 .... Mustafa
Şeytanın Oğlu - 1967 .... Kazım
Kerimo / Anası Yiğit Doğurmuş - 1966 .... Kerimo
Aslanların Dönüşü - 1966 .... Gökçen
At Avrat Silah - 1966 .... Yusufcuk
Çirkin Kral - 1966 .... Metin
Eşrefpaşalı - 1966 .... Kudret
Hudutların Kanunu - 1966 .... Hıdır
Kibar Haydut - 1966
Kovboy Ali - 1966 .... Ali
Silahların Kanunu - 1966 .... Metin Demir
Tilki Selim / Hedefdekiler - 1966 .... Tilki Selim
Ve Silahlara Veda - 1966
Yalnız Adam (Kibar Haydut) - 1966
Yedi Dağın Aslanı - 1966 .... Gökçen
Yiğit Yaralı Olur - 1966 .... Yusuf
Dağların Oğlu - 1965 .... Ahmet
Ben Öldükçe Yaşarım - 1965 .... Ahmet
Beyaz Atlı Adam - 1965
Davudo - 1965 .... Davudo
Gönül Kuşu - 1965
Haracıma Dokunma - 1965 .... Osman
Kahreden Kurşun - 1965 .... Metin
Kan Gövdeyi Götürdü - 1965 .... Metin
Kanlı Buğday - 1965
Kasımpaşalı / Korkunç Vurgun - 1965 .... Recep
Kasımpaşalı Recep - 1965 .... Recep
Konyakçı - 1965 .... Konyakçı
Korkusuzlar - 1965 .... Yılmaz
Krallar Kralı - 1965 .... Murat
Sayılı Kabadayılar - 1965 .... Osman
Silaha Yeminliydim - 1965 .... Hasan
Sokakta Kan Vardı - 1965 .... Turgut
Tehlikeli Adam - 1965 .... Yılmaz
Torpido Yılmaz - 1965 .... Yılmaz
Üçünüzü De Mıhlarım - 1965 .... Mehmet
Yaralı Kartal - 1965 .... Ali
Mağrur Ve Sefil - 1965
Beyaz Atlının Dönüşü - 1965 .... Beyaz Atlı
Halime'den Mektup Var - 1964 .... Adanalı
Hergün Ölmektense - 1964 .... Bekir
Kamalı Zeybek - 1964 .... Kamalı Zeybek
Kara Şahin - 1964 .... Kara Şahin
Kocaoğlan - 1964 .... Kemal
Koçero - 1964 .... Koçero
Mor Defter - 1964 .... Suphi
On Korkusuz Adam - 1964 .... Konyakçı
Prangasız Mahkumlar - 1964
Zımba Gibi Delikanlı - 1964
İkisi De Cesurdu - 1963 .... Ali Duran
Tatlı Bela - 1961 .... Erdoğan
Dolandırıcılar Şahı - 1960
Ala Geyik - 1959 .... Ali
Bu Vatanın Çocukları - 1959
Tütün Zamanı - 1959 .... Cemal
Kurgu Yol - 1981
Yayınlanmış Eserleri
AÇ KURTLAR
ACI
AĞIT
ARKADAŞ
Baba
BOYNU BÜKÜK ÖLDÜLER
DAĞLAR KENDİNİ SEVENİ Sever
DUVAR
ENDİŞE
HERKES ONDAN BAHSEDİYOR
HÜCREM
HUDUTLARIN KANUNU
OĞLUMA HİKAYELER
ÖLÜM BENİ ÇAĞIRIYOR
SALPA
SANIK
SELİMİYE MEKTUPLARI
SEYYİT Han
SOBA, PENCERE VE İKİ EKMEK İSTİYORUZ
SÖZ SANIĞIN
SÜRÜ
Umut
UMUTSUZLAR
Yol
ZAVALLILAR
Ödülleri
Yol
Cannes Film Festivali, Altın Palmiye Ödülü.
Baba
4. Adana Fİlm Şenliği, En Başarılı Film. 1972
En Başarılı Erkek Oyuncu, Yılmaz Güney.
Seyyit Han
1. Adana Film Şenliği. 1969
En Başarılı Üçüncü Film
En Başarılı Kameraman
En Başarılı Müzik
En Başarılı Oyuncu
Yeni Sinema Dergisi 1976-1968 döneminin En İyi Filmleri soruşturmasında birinci.
As Dergisi 1965-1969 Döneminin En İyi On Filmi soruşturmasında Altıncı.
Acı
3. Adana Film Şenliği. 1971
En Başarılı 2. Film
En Başarılı Müzik (Metin Bükey)
En Başarılı Erkek Oyuncu (Yılmaz Güney)
En Başarılı Kadın Oyuncu (Fatma Girik)
Ağıt
3. Adana Film Şenliği.
En Başarılı Film
En Başarılı Yönetmen
En Başarılı Senarist
En Başarılı Erkek Oyuncu
En Başarılı Görüntü Yönetmeni
Arkadaş
12. Antalya Film Şenliği. 1975
En Başarılı İkinci Film
En Başarılı Özgün Müzik
Sinematek Derneği Mevsimin En İyi Filmleri değerlendirmesinde Birinci
Yarımca Tv Sanat Festivali Ödülü
Yeni Sinema Dergisinin düzenlediği 1970-1980 yıllarını kapsayan en iyi on film soruşturmasında Üçüncü.
