Yapım Tarihi - 1989
Süre - 00:30:00
Bölüm Sayısı - 4
Format - Belgesel, Renkli, Türkçe
Bölüm Sayısı Süresi - 4 X 30’
Yayın Tarihi - 10.12.1989
Yönetmen - Tülin Erarslan
Yapımcı - Tülin Eraslan
Yapım Yardımcısı - Sabri Alan, Satılmış Ekmekçi, Mualla Terzi
Yönetmen Yardımcısı - Sabri Alan, Satılmış Ekmekçi, Mualla Terzi
Kamera - Hüseyin Aksoy, Sarper Hokna
Kurgu - Sabahat Şenol
Danışman - Prof. Dr. Baki Öğün, Prof. Dr. Hayri Ertem, Dr. Cengiz Işık, Prof.
Dr. Semavi Eyice, Feridun Özgümüş
Metin Yazarı - Dr. Erol Mutlu
Seslendiren - Sacit Onan
Uygarlıkların kesişme alanı olmuş Anadolu topraklarında Hitit, Urartu,
Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı dönemlerinden kalan, işlevlerini
halen sürdüren bazı eski su yapıları ve Cumhuriyet sonrası yapılan barajlar konu
edilmektedir.
1. Bölüm- “Suya Çağrı” Hitit ve Urartu uygarlıklarının Anadolu’da oluşturdukları
su yapıları ve suya ilişkin inançları konu edilmektedir. Orta Anadolu’da İsa’dan
önce 2000’lerde başlayan Hitit Uygarlığı döneminde su yapıları ve suyun önemi
dile getirilmektedir. Urartuların su mühendisliğinde ulaştığı üstün düzeyi
gösteren, 2800 yıl önce Kral Menua tarafından yaptırılmasına karşın hala
sulamada kullanılan Şamran Kanalı, Çavuştepe Kalesi (Gürpınar) kazılarında
bulunan ve su sarnıcı olarak kullanılan kalıntılar ile Urartuların ilk kez
kullandığı kehriz sistemi anlatılmaktadır. 1966 yılından beri Antik Kaonos
Kenti’nde yapılan kazılardan çıkan su yapıları tanıtılmakta, kentlere temiz içme
suyu sağlamanın tarih boyunca bütün uygarlıkların sorunu olmasına rağmen
Kaonosluların içme sularını 4,5 km ötedeki bir kaynaktan getirmesi hakkında
bilgiler verilmektedir. Programda ayrıca, sıkıntılara göğüs germe, mutlulukları
birlikte yaşama, kısaca yaşamı paylaşma bilincinin su kültürü ile beslenmesi
anlamına gelen yağmur duası geleneği, bu geleneğin Anadolu’da hangi dönemden
itibaren görüldüğü ve suyun önemi Çorum Kınıkdeller köyünde yapılan yağmur duası
görüntüleri ile ele alınmaktadır.
2. Bölüm- “Suyun Öyküsü Uygarlıkların Öyküsüdür” Roma ve Bizans dönemi
uygarlıkların Anadolu’da oluşturdukları su yapıları ve suya ilişkin inançları
konu edilmektedir. Bergama Krallığı’nın, Pamukkale dolaylarına ilk geldiğinde
kurdukları Hierapolis kentinde yaptıkları su yapıları, Antik Side tarihi ve bu
dönemde yapılmış olan “Side Su Yolu” hakkında bilgiler verilmektedir. Roma
İmparatorluğu’nun gerileme dönemi ve erken Hıristiyanlık döneminin en önemli
dinsel merkezlerinden biri olan antik çağın en tanınmış kenti Efes konu
edilmekte ve Hıristiyanlar için önemi anlatılmaktadır.
3. Bölüm- “Su Gibi Aziz Olmak” Selçuklu ve Osmanlı İmparatorlukları döneminde
Anadolu’da oluşturulan su yapıları ve suya ilişkin inançlar konu edilmektedir.
Asya ile Avrupa’yı birleştiren doğal bir köprü olan Anadolu’ya, 1071 yılında
Malazgirt Savaşı ile giren Türklerin kurduğu Selçuklu Devleti’nin ilk başkenti
ve kültür birikimi olan Konya’da; Mevlana Müzesi, Karatay Medresesi, Anadolu
ticaret yolları üzerinde yapılmış kervansaraylardan biri olan Obruk Hanı
tanıtılmakta ve Türklerin Anadolu kültürüne taşıdıkları su ile ilgili inançları
hakkında bilgiler verilmektedir. Osmanlı döneminde ve daha öncesinde yapılan
mimari eserlerin ya önünde çeşmesi, ya avlusunda bir havuzu, şadırvanı ya da
köşesinde bir sebili olduğu belirtilmekte, yanı sıra su mimarisi örneklerinden
Konya Sahipata Külliyesi’nin taç kapısındaki mermer lahitler tanıtılmaktadır.
Anadolu Selçuklu döneminden bugüne kalan eserler arasında su yapısı
sayılmamasına rağmen insanoğlunun suyu aşmak için yaptığı köprülerden; Dicle
Köprüsü, Hasankeyf Köprüsü ve Gazimihal Köprüsü görüntülenmektedir. Ayrıca,
Merzifon’da içme suyu için yapılan kanal ile Çukurçeşme, Bursa’da Koza Han,
şadırvan, mescit ile Yeşil Camii içinde bulunan havuz ve İstanbul’da Mimar
Sinan’ın yaptırdığı Kırkçeşme’ye yer verilmektedir.
4. Bölüm- “Su Hayat Demektir” Halkın dilinde yaşayan bir efsane olan, su yapı
ustası Ferhat’ın Şirin’e olan aşkı için dağları delerek su yolu yapmasının
zorlukları anlatılmakta ve su yapılarıyla insana, doğaya hayat verme çabalarının
sürdürüldüğü ifade edilmektedir. Harran ve Ceylanpınar’a hayat verecek, GAP’ın
(Güneydoğu Anadolu Projesi) bir parçası olan Şanlıurfa Sulama Tüneli yapım
çalışmaları ile GAP’ın temel taşlarından biri sayılan ve tamamen Türkiye
Cumhuriyeti’nin eseri olan Atatürk Barajı’nın yapım çalışmaları konu
edilmektedir.
Kaynak
Geçmişten Geleceğe Belgeler... Bilgiler... 1968/2008
TRT Arşiv Dairesi Başkanlığı, N. Beyhan Karadağ
Bir Damla Su İçin
“Suya Çağrı”, “Suyun Öyküsü Uygarlıkların Öyküsüdür”, “Su Gibi Aziz Olmak “ ve
“Su Yaşam Demektir” adlarını taşıyan dört bölümlük belgesel dizi. Anadolu’da
uygarlıkların suya kavuşmak için gösterdikleri çabalar. Hitit yağmur duasından,
vaftize, kırklamaya kadar uzanan su ritüelleri. Şamran Kanalından, Yerebatan
Sarnıcına, Kırkçeşme su kemerlerinden, Atatürk Barajına uzanan su mimarisi
örnekleri...
Kaynak
TRT Yurtdışı Program Katalogu
3. Ankara Film Festivali, Kısa Metraj Film Yarışması, Belgesel Dalı, Finalist.
1990
Bordeaux Arkeoloji Filmleri Festivali, Gösterim Seçkisi. 1996
