Film Jeneriği Hazırlarken Yapılan Hatalar

Önsöz
Jenerikten tek sorumlu yönetmendir. Yönetmeni yapımcı ve yapımcı firma denetlemelidir. Yönetmen yardımcısı, montaj veya alt yazıcı jenerik hazırlanırken yapılan hataları açıklayarak yönetmeni uyarmak zorundadırlar.

Yönetmen kafasına göre jenerik yazamaz. Jenerikte doğru bir şekilde yer almak, filmde emeği geçen kişilerin hakkıdır. Bu kazandıkları ücretten de önemlidir. Tarihe mal olacak hatalar yapılmamalıdır.

Diyelim ki uzun süren bir çekimde kameraman olarak bir çok kişi kullanılmışsa bunları sıralamak için yöntem geliştirilmelidir. Ya tecrübelerine göre, ya da ekipler halinde örneğin Kayseri çekim ekibi, İstanbul çekim ekibi gibi ayrımlar yapılabilir. Filmi katkısı bulunan kameramanlar üste yazılabilir. Ancak diyelim ki beş kameramanı ayrım yapmadan yazmak için tek yöntem vardır. Alfabetik sırayla yazarak bunu da jenerikte mutlaka belirtmek.

Jenerik yazarken Örneğin, Hayri Çölaşan ismindeki kişi çektiği filmde yönetmen, yapımcı, senarist, kameraman, ışıkçı, sesçi olarak çalışıp, filmin çekiminden sonra montajını, efektlerini de kendi yapmışsa haklı olarak; "Bu bir Hayri Çölaşan filmidir" veya "Bir Hayri Çölaşan filmi" diye yazabilir.

Ama filmde yönetmenlik yapıp diğer görevleri ise uzmanlarına bırakmışsa o film kendisine ait olamaz, "Bu bir Hayri Çölaşan filmidir" yazamaz.

Çünkü kamera arkasında çalışan her görevli mutlaka kendi yorumunu filme uyarlar. Bu doğaldır. O zaman da film bir kişiye ait olamaz. Telif hakları bile ne derse desin ki telif hakları sadece yasadır. Etik olarak film çalışan herkesin ortak üretimidir.

Örneğin kameramanlık mesleği sanat değildir. Kameraman kamerasını alıp yönetmen, senaryo, kurgu olmadan çektiği görüntünün hiç bir anlamı yoktur. Bu nedenden de kameramanlık tek başına anlamsız olduğundan sanat kabul edilmemektedir. Diğer kamera arkası meslekleri de böyledir. Bütün mesleklerin bir yönetmen ve senaryoya bağlı olarak çalışması sonucunda ortaya çıkan film sanattır ve sinema da bu nedenden güzel sanatların bir kolu olarak değerlendirilmektedir.

Jenerik hazırlarken de buna dikkat etmek gerekmektedir. Filme en çok emeği geçen meslekler jenerik sıralamasında baştan sona doğru yazılmalıdır.

Kamera arkasında çalışmayan, ama çalışan ekibe yardımcı olan meslekler ise daha sonra yazılmalı, en sona ise filme katkısı olan ama doğrudan çalışmayan yardımcılar, kaynaklar yazılmalıdır. Hatta bu kişi veya kuruluşlara sadece teşekkür yazılması da doğrudur.



Genelde Yapılan Önemli Hatalar

İsimler yanlış yazılmaktadır.
Örneğin, Hayri Çölaşan yerine Hayri GÖLAŞAN yazıldığında, bu isim sinema tarihine bu şekilde geçmektedir. İnternet üzerinde arama motorlarında bulunamamakta, hatta benzeri bir isim varsa karıştırılmaktadır.

Unvan yanlış yazılmaktadır.
Prof. Dr. yerine Dr. yazmak o kişiye saygısızlık, jeneriği yazan için de bilgisizliktir. Bir tarih belgeselinde danışmanlık yapan kişiler arasında Prof. Dr. olan hoca durumundaki kişileri diğerlerinin arkasına yazmak, başta yazılan kişileri de rahatsız edecektir.

Meslekler yanlış yazılmakta, hatta uydurulmaktadır.
Örneğin Steadicam Operatörü için bu güne kadar Steadıcam Operator, Steadi-cam Operatörü, Steady Cam, Steadycam Operator yazılmaktadır. Oysa Steadicam kelimesinin doğru yazılışını bulmak zor değildir. Örneğin bazı filmlerde Destekleyici Yönetmen yazılmış, böyle bir kavram dünya sinemasında yoktur ve uydurulmuştur.

Kısaltmalar yanılış yazılmaktadır.
Örneğin; Yapım-Yönetim : Hayri Çölaşan gibi bir kısaltma yapılmaktadır. Yapımcı : Hayri Çölaşan ve Yönetmen : Hayri Çölaşan şeklinde ayrı ayrı yazılmalıdır. Yapım-Yönetim Yard. şeklinde kısaltmanın nedenin yapana sormak lazım. Yard. kelimesi yerine Yardımcısı kelimesi arasında 6 harf var. Kısaltmanın anlamı var mı?

Kullanılan bir cihaza isim yazılmaktadır.
Örneğin; jenerikte Kamera : Hayri Çölaşan şeklinde yazılmaktadır. Doğrusu şöyle olmalıydı. Kamera : Sony Dvw790Wsp, 16:9 Dijital Betacam. Hayri Çölaşan kamera değildir, kameramandır. Kameraman - Hayri Çölaşan doğru yazım şeklidir.
Çoğul yazıldığında ise bu hata yapılmamaktadır. Örneğin; Kameramanlar yazılmaktadır, Kameralar yazılmamaktadır.

Çoğul'dan bahsetmişken; Kameramanlar şeklinde yazım yanlıştır. Doğrusu Kameraman olmalıdır.

Jenerik hızlı geçmekte, okunamamaktadır.
Jenerik filmin bir parçasıdır, bunu unutmamak gerekir. Jeneriğin süresi de filmin süresine dahil edilerek film değerlendirilir. Jenerik çeşitli efektler kullanılarak aşağıdan yukarıya veya sağdan sola kayan yazı şeklinde kullanılmaktadır. Özellikle çalışanların fazla olduğu jeneriklerde, jenerik süresi uzadığından yazılar hızlı akıtılmaktadır. Oysa insan gözünün bir algılama, okuma süresi vardır. Hızlı geçen yazılar okunamamaktadır. Jenerik hazırlandıktan sonra normal hızda akıtılmalı ve kolayca okunup okunamadığı kontrol edilmelidir.

Jenerik yazı karakterleri zor okunmaktadır.
Jenerikte kullanılan yazı karakteri sinema perdesi veya ortalama televizyon ekran büyüklüğüne göre ayarlanmalıdır. Görme bozukluğu olanları da düşünerek renk seçilmelidir. Çocukların da kolay okuyabileceği, algılayabileceği bir büyüklükte olmalıdır. Benim kızım bir belgeselde el yazısıyla yazılan ismimi okuyamadığı için "Bu yönetmen kötüymüş" demişti.


Hepimiz ölüp gideceğiz... Arkamızda kalanlar ise jeneriklerdeki isimlerimiz.