Senaryo Yazım Programları

Eğer amatör olarak senaryolar yazıyorsanız, bir senaryo yazma programına ihtiyacınız olacak. Profesyonel olarak bu işi yapanlar zaten bir şekilde başlarının çaresine bakmışlardır. Senaryo yazma programı deyince insanın aklına ister istemez senaryo yazan bir program geliyor. Hoş Holywood’da her yıl çekilen neredeyse birbirinin aynı onlarca filmin ardından bu tip komplo teorileri de eposta kutularımıza gelmiyor değil. Ancak burada bizim bahsettiğimiz yazı biçimlendirme programı.

Normalde siz hikâyenizi kâğıda taslak olarak yazarsınız. Ama bunu birilerinin okuyup, anlatılanları rahatça kafasında canlandırabilmesi için bir takım formatlar geliştirilmiş. Bu konuda uzman değilim ama bildiğim kadarıyla bizim ülkemizde kullanılan 2 tip senaryo formatı var. Birisi Fransız, diğeri Amerikan. Fransız formatı sayfayı iki sütuna bölüp sol tarafa açıklamaları sağ tarafa konuşmaları yazma şeklinde. Amerikan formatı ise daha basit bir şekilde sahneyi açıklamak ve konuşmaları isimlerin altında vermek şeklinde. Bu anlattıklarım farazi bilgi, bu formatları anlamanın en iyi yolu örnekler görmek.

Malesef Türkçe senaryo örneklerine ulaşmak oldukça zor. Bu konuda sektörün içinde olmadığım için bir tavsiyede bulunamıyorum (önerisi olan varsa duymak isterim) ancak İngilizce biliyorsanız google’da basit bir aramayla bir sürü film ve dizinin orjinal senaryolarına (original scripts) ulaşabiliyorsunuz. Örneğin Prison Break, Terminatör 2.

Bir şekilde profesyonel bir senaryonun nasıl görünmesi gerektiğini anladınız ve elinizde böyle görünmeyen bir senaryo var. İşte bu durumda senaryo biçimlendirme programları devreye giriyor ve kafanızdaki ya da defterinizdeki senaryoyu uygun formatta yazmanıza yardımcı oluyor. Normalde bu programların çoğu ücretli satılıyor. Üstelik biçimlendirmenin ötesinde, kelime önerisi, çoklu yazım gibir bir sürü ıvır zıvır özellik de sunuyorlar. Ancak temel vasfı biçimlendirme. Bu nedenle bu programlara 200$ vermenizin bir anlamı yok. Çözüm: CeltX.

http://www.celtx.com/download.html adresinden bu programı ücretsiz olarak indirebilirsiniz. Şu an için 0.99 sürümünün Türkçe desteği mevcut değil ancak 0.98 için mevcut. O nedenle 0.98 bölümünden en alttan Türkçe versiyonunu indirebilirsiniz. Üstelik farklı işletim sistemlerinde de çalışıyor.

Programı indirip kurduktan sonra bende bir dll hatası verdi ve çalışmadı. Sizde bu hatayı vermeyebilir. Eğer MSVCP71.DLL bulunamadı şeklinde bir hatayla karşılaşırsanız, http://www.dll-files.com/dllindex/dll-files.shtml?msvcp71 adresinden “click here to go to the download of msvcp71.dll” bağlantısına, açılan pencereden de Download yazısına tıklayarak bu dosyayı bilgisayarınıza indirebilirsiniz. Ardından zipli dosyayı açıp içindeki dosyayı C:/Windows/System klasörünün içine koymanız gerekiyor. Artık program sorunsuz çalışabilir. Çılgın senaryolar sizi bekliyor ;)






Bazı Önemli Senaryo Yazım Programları



CeltX
http://www.celtx.com/download.html

Eğitim
http://www.celtx.com/walkthru/script_ed.html

Celtx bir senaryo yazım programı, kullanışlı, programın Türkçe dil desteği olması ve ücretsiz olması önemli. Program sadece senaryo yazımı için değil bütün proje için tasarlanmış. Yani mekan seçimi, oyuncu seçimi, çekim takvimi gibi bölümleri de var.




Final Draft
http://www.finaldraft.com/

Demo
https://www.finaldraft.com/products/final-draft/download-demo.php

Final Draft Demo
http://media.finaldraft.com/mm_downloads/finaldraft711installer.exe

Kullanma Kılavuzu
http://media.finaldraft.com/mm_downloads/fd7manual.pdf

Eğitim
http://www.finaldraft.com/products/final-draft/

Final Draft, diyorum, başka da bir şey demiyorum... Pek çoğumuzda bulunan paylaşım programlarında arayarak birilerinden mutlaka "vakumlayabileceğiniz" bir program. Celtx'ten çok daha kullanışlı. Celtx'in Türkçe sürümünün senaryo yazımındaki dilbilgisi için de geçerli olduğunu düşünerek yanılmışım. Sadece işlev çubukları Türkçe. Final Draft'ta ise, yazdıkça Türkçe kelimeler de hafızaya alınıp sahne başlıklarındaki bazı terimler, karakter adları gibi sık tekrarlanan isimler otomatik tamamlanıyor. Daha az kısa yol tuşu kullandırıyor.
Tabii, İngilizce olduğu için imla hatalarını denetlemek size kalıyor. Bazı proje ayarlarıyla oynarak işinizi görecek kadar kısmen özelleştirmek de mümkün. Hem, "filanca fonksiyon hangi kısa yolla olacak", diye saatlerce keşif denemeleri yapmanıza da gerek yok. İlk defa kullananlar için bile son derece pratik: Otur ve yaz.
Baskı alırken de hiçbir formata çevirmeye lüzum yok. Belki bu yazım formatı bizim piyasada yaygınlaştıkça, hâlâ diyaloglarla mizansenin ortadan kalın bir çizgiyle ayrıldığı İtalyan/Yeşilçam stili senaryoların yalnızca sağ tarafındaki replikleri okumayı alışkanlık haline getiren bazı "oyuncularımız ve ekip arkadaşlarımız" da hizaya gelir. (Bu, sollu, sağlı senaryo biçimini okumak, Mahmut Tali Öngören hocanın "Senaryo ve Yapım" kitabında da belirttiği gibi güç. Özellikle çok hızlı çalışılan zamanlarda bir süre sonra göz, diyalogun aktığı sağ tarafa odaklanınca sol tarafta kalan "küçük" bir detay atlanabiliyor. Ondan sonra, ayıkla pirincin taşını)



Sophocles
http://www.sophocles.net/

Download
http://www.sophocles.net/download.asp

Bunun Türkçe versionu yok herhalde yada yazarken dilbilgisi kontrolunu nasıl kapatıcam biliyo musun ingilizce olduğu için butun kelimelerin altını çiziyor. Tools/options/editing menüsüne girip altta "underline spelling errors" başlığının yanındaki işareti kaldırırsanız, sorun hallocaktır.
Sophocles 2003 versiyonu demo oldugundan export ve print kısımları kapalı haliyle...

Sophocles iyi programdır. Profesyonellerin kullandığı programdır. tamam eskiden insanlar elinde, daktiloda vs. de yazıyolardı ama artık en kolay yazım programının sophocles oldugunu düşünüyorum.
bi defa karakterleri databaseine alması gibi bi olay var ki inanılmaz kolaylaşıyo işiniz. şöyle oluyor bu, baybars diye bi karakterim var mesela. ben bay yazana kadar o baybarsı çıkarıyo orda. leb demeden leblebiyi anlıyo yani. bi baybarsta 4 harf tasarrufu 40-50 sayfalık bi senaryoda size daha az yorulmuş bi bilek verecektir...
Ayrıca olayları sahne sahne, yer ve zamanlarına göre bölerek anlatmanıza ve daha sonra çok ayrıntılı raporlar, istatistikler hazırlamanıza yardımcı oluyor. Bir olay hangi sahnede olmuş, o sahnede hangi karakterler oynamış, hangisinin kaç kelimesi var, toplam tahmini süre ne kadar tarzı raporları sizin bi tuşla önünüze sunuyor.




Microsoft Word

Microsoft Word ile Senaryo Yazmak
Sophocles vb programlara alışamayan, crackle ya da çıktının pdf olmasıyla ilgili sorunlarla boğuşmak istemeyen, ya da en basitinden ben word önümde açık değilken yazamıyorum diyenler için bir çözüm..

http://rapidshare.com/files/3897373/makro.rar.html

bu linkteki rar dosyasını açıp programı kurunuz.. sadece 500 kb boyutundaki bu program word'e makro olarak ekleniyor.. Türkçe olmasa da sayfanız da Türkçe karakter kullanabilirsiniz.. henüz kurcalamadım ama makrodaki INT. gibi kelimeleri de İÇ yapabilmeniz gerekiyor makro oldukları için.. program ayrı bir word kısa yoluna sahip, yani word'ü senaryo harici kullanmak için normal kısa yola tıklamanız yeter.

bir de kullanımı için makro güvenlik ayarını orta seviyeye çekin.. en düşük yapmanıza gerek yok, orta seviyede açılışta size soracaktır..

programda senaryonuzu yazarken Ctrl+N yaparsanız amerikan formatına uygun olarak imleci ortalıyor ve caps lock açılıyor.. karakterin adını yazıyorsunuz.. daha sonra enter yapınca diyalog yazmanız için uygun ayarlar uygulanıyor..

Üstelik wordün replace gibi imkanlarından da yararlanabilirsiniz.. Örneğin karakterin adı Abdurrahman.. Replace komutunda "A@" yazınca "Abdurrahman"la değiştir gibi ayarlar yaparsanız işiniz kolaylaşır..



Letterbox
http://www.lucid-ideas.com/

LetterBox 1.2 Eval Download
http://www.lucid-ideas.com/downld.html

Açıklama
http://www.lucid-ideas.com/features.html




Movie Magic Screenwriter
http://store.write-bros.com/Default.aspx

Download Free Trial
http://store.write-bros.com/products/mms/index.aspx

Demo
http://www.screenplay.com/downloads/windows/demos/mms2000demo_lite.exe

Movie Magic Screenwriter fena değil. En azından senaryo yazımını iyice hızlandırıyor ve sayfa formatını kusursuz yapabiliyorsunuz. Programın Türkçe yaması yok.

Benim herkese önerebileceğim mükemmel bir programsa Dramatica Pro veya onun biraz daha basitleşmiş versiyonu olan Dreamkit. Bunlar kafanızda herhangi ufacık bir fikir varken bile sizin sağlam ve zengin bir senaryo elde etmenize ve yazmaya hazır hale getirmeze yarıyor. Fakat bunun için çok iyi ingilizce şart.

Merak edip Movie Magic demosunu indirip kurdum... Yazdığım her Türkçe kelimeyi yanlış zannedip altını çizip bir de "dong" sesini çıkarması asap bozucuydu Sonunda sesi kapadım ama en son bıraktığımda Türkçe kelimelerin altını çizmeyi sürdüyordu...

Mutlaka kurcalanarak menü'leri çözülebilir. Ben on beş dakikadan fazla zaman ayıramadım.

Dil yaması hakkında bilgim yok. Şu anda "DIŞ GÜN" gibi ifadeleri İngilizce kullanıyor... (ya da seçeceğiniz diğer dillerde) Ama sanırım sözlük yüklenebiliyor. "Spelling" konusunda bir kandırmaca yapılabilir belki...

Kağıt üzerinde senaryonun duruşu ile ilgili ayarları MSWord programının Türkçesi "Stiller ve Biçimlendirme" olan menüsünü kurcalayarak da yapabilirsiniz. Movie Magic programının yaptığı gibi yazı alanları sınırlanır ve kendinizi oto-kontrol altına almış olursunuz.




Dramatica Pro
http://store.write-bros.com/products/dpro/index.aspx


StoryView
http://store.write-bros.com/products/sv/index.aspx



Script Buddy
http://www.scriptbuddy.com sitesine girerseniz burada da online olarak kullanılan bir senaryo programı bulacaksınız. En azından senaryo yazım tekniğini görme açısından tavsiye edebilirim.




Kullanılan "Ben" gibi ifadeler bana ait değil yani. Daha bu tip bir program kullanmadım. Bu bilgiler çeşitli forumlardaki yazışmalardan derlenmiştir.