Yapım Tarihi - 1993
Süre - 00:22:30
Format - Belgesel, Renkli, Türkçe, Betacam SP
BSB Arşiv No - 9
Yönetmen - Mine Özerden
Yapımcı - Filmart, Murat Nışancalı
Senaryo - Mine Özerden
Müzik - Tanju Duru
Seslendiren - Cüneyt Türel
Görüntü Yönetmeni - Mehmet Aksın, Doğan Sarıgüzel
İFSAK Belgesel Başarı Ödülü. 1994
Dağıtım
mineozerden @ superonline.com
Dünyaca Ünlü İstanbul zillerinin öyküsü...
Osmanlı dan günümüze Zil in hikayesi... Müzisyenler ve imalatçıların ağzından
Zilciyan efsanesi ve dünyaca tanınan İstanbul Zillerinin öyküsü.
Yapımından kullanıldığı yerlere kadar zilleri ve işlevlerini anlatan dramatik
yapıda belgesel çalışma.
“Önce ses vardı sonra Bronz Çağı’nın başlangıcıyla metalin akustiğini keşfetti
insan; zille tanıştı.Herkes farklı duydu bu sesi kimi savaştı kimi göbek attı,
kimi hüznüne kattı.
Kaynak
Mine Özerden
En eski aile şirketi Türkiye´de kuruldu
Dünyanın en eski ve en büyük aile şirketlerinin listesini hazırlayan derginin araştırmasına göre şu anda ABD'de faaliyet gösteren ilk aile şirketi 1623 yılında İstanbul'da kuruldu. Zilciyan adlı şirket, 14 kuşak önce çok kaliteli ve dayanaklı ziller yapmaya yarayan bir alaşım keşfeden Avedis adlı bir simyacı tarafından kuruldu. Bu başarısından dolayı Avedis'e Zilciyan adı verildi. Uzun yıllar İstanbul'da faaliyet gösteren aile 1929 yılında ABD'ye göç etti. ABD'de Üçüncü Avedis Zilciyan 3 başkanlığında ticarete başlayan Zilciyan şirketi, dönemin caz davulcuları için ziller üretti. Oğlu Armand, şirketin ilk modern fabrikasını kurdu. Bugün ise Armand'ın kızları Craigie ve Debbie Zilciyan, ABD'nin en eski aile şirketi olarak İstanbul'da başlayan geleneği sürdürüyorlar. Zilciyanlar dünyanın en eski aile şirketleri sıralamasında da 27'nci sırada yer alıyorlar.
Kaynak
Sabah 8/5/02
Dünyada el işi zil üreten iki firmadan biri Türk
İstanbul'un Agop zilleri
Müzik aletleri arasında en güçlü tınıya sahip ziller çok zor şartlarda yapılıyor. Dünyaca Ünlü zil markası İstanbul Agop Zilleri, 1980'de kurulsa da temelleri baba Agop Tomurcuk tarafından yıllar önce atılmış.
Bir mirası yaşatıyor Sarkis ve Arman Tomurcuk. Agop Zilleri Bayrampaşa'daki fabrikada yapılıyor. El yapımı ziller, Türkiye dışında 25 ülkeye ihraç ediliyor. İlk günkü kalitelerinden ödün vermeyen İstanbul Agop Zilleri, dünyada dördüncü sırada. Sarkis Bey'le başladığımız sohbetin ardından çekimler sırasında aramıza Arman Bey de katılıyor. Kulağımızda zil seslerinden çok çekiç sesleri, burnumuzda da metal ağır kokusu. Sarkis Bey anlatıyor, biz merakla dinliyoruz.
Bu işe başlama hikayenizden bahseder misiniz?
- İş hayatına kuyumculukla başladım. Askere gitmeden önce babamın yanına o istemese de girdim. Babam hep, "Ben bu işi yapıyorum, siz başka iş yapın" diyordu. Zilcilik kuyumculuktan daha cazip geliyordu. Kuyumculuğa nokta koydum ve 1986'da sıfırdan zilciliğe başladım. Her şeyi babamdan öğrendim. Kardeşim Arman da benden iki yıl sonra işe başladı. Çıraklık yaptık. Babamın 56 yaşında zamansız vefatıyla işin başına geçtik.
Kuyumculukta da zilcilikte de metal işleniyor. Sizce iki mesleğin arasında ne fark var?
- İkisi de sanata dayalı meslekler ama aralarında çok uçurum var. Kuyumculuk İnce iş, zil yapımı ise biraz kaba. Bolca çekiç sallanıldığı için bilek ve vücut gücü çok önemli.
Amerikalı Zilciyan ailesiyle bir akrabalık var mı?
- Hayır akrabalığımız yok. Babam dokuz yaşından itibaren, Türkiye'de 1977'de kapanan Zilciyanlar'ın ustabaşısıydı. Zilciyanlar'la bağlantımız sadece mesleki açıdan.
Formülün sırrı
Zilin yapımında en önemli aşama hangisi?
- Zilin yapım aşamasında özel bir formül var. Bunu sadece kardeşimle ben biliyorum. Bize de babam öğretti. Ama ona kimse bu formülün sırrını vermemiş. Babam Zilciyanlar'la çalıştığı sırada bu formülü kendi kendine çözmüş. Formülün önemi imalat sırasında zilin geçtiği her aşamada ortaya çıkıyor. Zil yapım aşamaları ise şöyle sıralanır- Önce eritilir, silindirden geçirilir, fırında tavlanır, yedi sekiz kez geçmeyle İnce astar haline gelir, göbek çıkartılır, özel bir sıvı maddeyle silinir, tekrar fırında tavlanır, suya atılır ve kesilip çekiçlenmeye hazır olur. Çekiçlendikten sonra ebatlanma ve gramajlanmaya göre torna yapılır. Artık ziller test edilmeye hazırdır. Bundan sonra boyanır ve paketlenir
Gizli formülü kiminle paylaşacaksınız, bunu düşündünüz mü?
- Aslında henüz bilmiyoruz. Benim iki, kardeşimin bir çocuğu var. Oğlum belki ilgilenir diyorum ama belli olmaz. Mesela bugün Zilciyan'ın başında bir bayan var.
Türkiye'de sizin dışınızda bu işle ilgilenenler var mı?
- Bizden başka bir-iki ufak atölye var.
Agop zilleri daha çok yurtiçinde mi, yurtdışında mı Alıcı buluyor?
- Zillerimizin yüzde 99'unu 25 ülkeye ihraç ediyoruz. Fuarlarda 1984'den beri Türk firması olarak biz varız.
Festival servisi
Sizin müzikle aranız nasıl? Bateri çalar mısınız?
- İyi bir dinleyiciyim. Ama çalmıyorum. Kulağım çok iyidir. Uzaktan hangi zilin çaldığını anlarım. Ama çalmaya zamanım hiç müsait olmadı.
Favori bateristiniz kim?
- Bana göre Türkiye'de bu işi en iyi yapan on kişi bizimle çalışıyor. Hepsinin kendine has bir stili var. Beğenerek dinliyorum.
Müzik etkinliklerini takip ediyor musunuz?
- Caz festivallerini takip ediyoruz. İstanbul Caz Festivali'nin de yedi yıldır stant açıyoruz. Festival boyunca orada bulunup gelen grupların bateristlerine zil servisi vermeye çalışıyoruz. Bazen gelen gruplar zillerini unutmuş oluyorlar. Mesela zilini unutmuş bir baterist bizden aldığı zille o akşam konsere çıktı. Hatta bazıları Zilciyan veya başka firmaların sözleşmeli sanatçılarıydı. Türkiye'de böyle şeylerin olduğunu da öğreniyorlar.
Türkiye'de bateristlik üzerine yeterli eğitim veriliyor mu?
- Eğitim veren yerler var. Mesela Bilkent'de drum okulu açıldı. İstanbul'da sponsoru olduğumuz drum okulları var. Bu okullarda çok yetenekli gençler yetişiyor. Bateri, üzerinde çok çalışılması gereken bir enstrürman. Günde en az üç saat çalışmalı.
Gördüğümüz kadarıyla zil işçiliği el işçiliğiyle hazırlanan maharetli bir iş. Zillerin fiyatlarına da yansıyor mu?
- Dünyada sadece iki firma el işçiliğiyle zilleri yapıyor. Biri biziz. Bu nedenle fiyatlar biraz yüksek. Ama biz Alchemy adlı ikinci bir seri daha üretiyoruz. Bizim zillerden almak isteyen 20'lik zil için 200-250 dolar ödeyecek. İkinci seri ise ucuz ama kaliteli. Bunlar daha çok amatörler için. Amatörler bu zilleri kullandıktan sonra yarı profesyonel veya profesyonelliğe geçtiklerinde İstanbul zillerini kullanacaklar. Ama iyi bir zil almak istiyorsanız bunun bedelini de ödemeniz gerekiyor. Biz burada üç günde 200-250 adet zil yapıyoruz. Mal bittikten sonra zilleri deneriz. İyilerini ayırırız. Yılda 15-20 bin adet mal satıyoruz.
Agop Zillerinin çeşitleri
Traditional
Custom
Türk
Sultan
Vezir
Empire
Ottoman
Pasha
Signature
Mel Levi
Agop
Kimler çalıyor
Drum and Bass, Drum Clup Studio, Bebop, Ekol Studio'nun sponsoru. Sözleşmeli bateristleri Arbak Refik Dal, Duman'la çalışan Alen Konakoğlu, Bulutsuzluk Özlemi'yle çalışan Utku Ünal, Tarkan'ın bateristi Aydın Karabulut, Hakan Açıkalın, Turgut Alp Bekoğlu, Volkan Öktem, Cengiz Baysal, Bülent Akbay, Cem Aksel ve Can Kozlu. Jack De Johnette, Art Blakey, İdris Muhammed ve Dave Sunford.